Jel Akü Arıza Çeşitleri Nelerdir? Jel Akü Tamiri Nasıl Yapılır?

Bugün sizlerle arama motorlarında sıkça rastladığımız konu başlıklarından birkaçının yanıtlarını paylaşacağız. Jel akü neden ısınır, jel akü neden bozulur, jel akü soğuktan etkilenir mi, jel akü arızası nasıl anlaşılır, jel akü neden arızalanır ve benzeri gibi sorulara sıkça rastlamak mümkündür. Teknolojinin yararlarını, teknolojinin faydalarını hemen her iş kolunda görüyor ve deneyimliyoruz. Bugün, artık uzun uğraşlar ya da zorlu çalışma koşulları gerektiren onlarca iş, teknolojinin gelişmesiyle birlikte hızlıca kolaylaştırılabilecek düzeydedir. Aracın çalışması için ihtiyaç duyulan ateşleme sisteminin devreye girebilmesi için aküye gereksinim vardır. Aracın ateşleme sistemi için gereken elektrik enerjisi akülerden elde edilir. Elektrik enerjisinin kimyasal enerji olarak depo edilmesiyle akü işlevini yerine getirmiş olur. Piyasada, gelişen ve değişen teknolojinin de etkisiyle onlarca farklı çeşitte akü tipi bulmak mümkündür. Bunlardan biri jel akülerdir. Bugün jel aküler hakkında bilgiler verecek ve özellikle arıza nedenlerine değineceğiz. Jel akülerde arıza nedenlerine geçmeden önce jel akü hakkında kısa bilgi vererek yazımıza başlayalım.

Jel akü nedir, kısaca…

Jel akü ne demek kısa bir tanım yapalım. Teknolojik gelişmeler sayesinde eskiden sıkça kullanılan sulu kurşun asit aküler artık yerini jel akülere bıraktı. Kuru akü sınıfında yer alan jel akünün içerisinde sıvı jöle kıvamındadır. Jel akünün içerisinde bulunan madde elektrolittir. Akünün içerisindeki jel; sülfürik asit ve isli silikanın homojen olarak harmanlanmasıyla elde edilir. Yüksek sıcaklığa ve titreşime dayanıklı olmaları, tercih sebeplerindendir. Özellikle denizcilik, rüzgâr enerjisi, güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynakları için genellikle jel aküler tercih edilir. Jel akü aynı zamanda deşarj imkânına sahiptir. Her şarj edişten sonra diğer akülerin aksine jel akünün kullanım ömrü kısalmaz ya da herhangi bir verim kaybı yaşanmaz. Bu ve bunun gibi özellikleri sayesinde jel akü son yıllarda sıkça tercih edilen akülerden biri haline gelmiştir. Her ne kadar pek çok bakımdan fayda sağlasa da az da olsa arızalar yaşanması muhtemeldir. Jel akülerde birtakım arızalar görülebilir. Bunlar kimi zaman kullanım hatasından kaynaklanırken kimi zaman doğal gelişen süreçlerin bir neticesi olabilir. Jel akülerin arıza nedenlerine geçmeden önce jel akünün çalışma prensibine de kısaca değinelim. Jel aküler dönüşüm prensibine bağlı olarak çalışır. Akünün içinde gaz halde bulunan elementlerin, yoğunlaşarak kimyasal tepkimeye girmesi neticesinde bu dönüşüm gerçekleşir. Jel akülerde valf sistemi yer alır. Valf sistemi sayesinde akünün içinde bulunan gazlar, dışarıya çıkamaz. Bu sayede aküde sıvı kaybı önlenmiş olur ve zehirli gaz çıkışı minimuma iner. Sulu akülerde olduğu gibi herhangi bir sıvı takviyesine gereksinim duymaz. Böylelikle akünün verimliliği ve kullanım ömrü de korunmuş olur. Jel akü avantajları oldukça fazladır ancak bu noktada arızalarından da bahsetmek gerekir. Şimdi esas konumuz olan jel akü arızalarına kısaca değinelim.

Jel akü arızası nasıl anlaşılır?

Bazı belirtiler ve yolunda gitmeyen durumlar, jel akü arızasını kolaylıkla işaret edebilir. Akünün bütün gözlerinin elektrolit yoğunluklarının yüksek olması bir arıza olasılığını doğurur. Maşalı voltmetre ile yükleme yapıldığında gözlerde kaynama oluşabilir. Akü aşırı derecede ve beklenenin üzerinde ısınmış olabilir. Aşırı ısınma aynı zamanda asitli su seviyesini de düşürecektir. Plakalarda dökülme gözlemlenebilir. Asitli su rengi koyulaşabilir. Akü kapağında bulunan buşonların altında siyahlaşma oluşabilir. Yukarıda saydıklarımızın yanı sıra başka anormal durumlar da gözlemlenebilir. Bunlar sülfatlaşma ya da aşırı şarj gibi arızaları işaret ediyor olabilir. Sülfatlaşan bir akü, sürekli olarak kapasite kaybeder. Bunun sonunda da verim düşer. Sülfatlanmış bir aküyü kurtarmak nispeten daha kolay olabilir ancak eğer akü yanmış ise bu noktada yeniden kullanımı mümkün olmayacaktır. Şimdi gelin olası arıza nedenlerine ve çözümlerine kısaca bir göz atalım.

Jel akü neden arızalanır?

Jel akü neden arızalanır sorusunun yanıtı ile devam edelim. Aküler uzun süre şarj edilmezse ve bekletilirse yukarıda sözünü ettiğimiz sülfatlaşma durumu meydana gelir. Akülerde sülfatlaşma, giderilebilen bir sorundur. Sülfatlaşma yalnızca akünün uzun süre şarj edilmemesinden değil, uygulama hatalarından da kaynaklanabilir. Örneğin akünün kısa süreli şarj edilip uzun süre bekletilmesi de bir sülfatlaşma nedeni olabilir. Deşarj olmuş ve sülfatlanmış aküler, kendi asitli elektroliti ile kapasitesinin daha az değerinde bir akım ile şarj edilebilir. Jel akülerde bir diğer arıza nedeni de aşırı şarjdır. Akü yüksek şarj olmaya başlarsa, arızalanma olasılığı da artacaktır. Tamamen deşarj olmuş akünün, yüksek gerilimle şarj edilmesi arızaya yol açabilir. Aküye asitli su ilave edilmesi ya da asitli suyun boşaltılması da arızalara yol açabilir. Aşırı şarj sırasında jel akünün içerisinde bulunan elektrolit azalır. Bu da kapasite kaybına yol açar. Jel aküler özellikle aşırı şarjdan çok fazla etkilenirler. Aşırı şarj edilmiş jel akünün tamiri kolay olmayacaktır. Plakaların jelden ayrılıp, temizlik ve yıkanma işlemlerinin yapılması söz konusu olmadığından genellikle aşırı şarj edilmiş aküler artık geri döndürülemez. Jel akü arızalarından bir diğeri ise jelin kurumasıdır. Elektrolitin eksilmesi de jel akülerde arızaya yol açabilir. Jel aküler uzun süre kullanılmadıklarında jel kuruyabilir. Bu noktada akünün kapasitesi düşer ve artık kullanılamaz hale gelir. Bu nedenle akünün çalıştırılmaması durumunda mutlaka elektrolit seviyesi kontrol edilmelidir. Erken müdahale olmazda akü artık kullanılamaz hale gelebilir. Jel akünün yüksek ısıya maruz bırakılması da arıza nedenlerinden biridir. Yüksek ısıya maruz bırakılan akülerde elektrolit eksilebilir. Bu da jel akünün arızalanmasına ve kapasitesinin düşmesine yol açabilir.

Jel akü kullanım kapasitesi nedir? Jel akü ömrü nasıl anlaşılır?

Jel aküler, sulu akülere kıyasla çok daha yüksek çevrim ömrüne sahiptir. Bir sulu aküyü derin deşarjdaki çevrim ömrü çok azdır. Ancak bir jel akünün ise çevrim ömrü ise (%80 derin deşarjda) 450-500’dür. Yani jel akü 450-500 defa deşarj ve şarj olma kapasitesi vardır. Diğer akü türlerine kıyasla jel aküler çok daha fazla kullanım kapasitesine sahiptir. Jel akü soğuktan etkilenir mi sorusu ile yazımızın finalini yapalım. Jel akü arızalarına baktığımızda yüksek ısının ve aşırı ısıya maruz kalmanın jel akülerde arızalanmaya yol açabileceğinden bahsetmiştik. Aynı durum soğuk ortamlar için geçerli midir? Akü içinde bulunan jel, -70 derece civarlarında donabilir. Jel akülere yüksek seviyede kullanım gücüne sahiptir. Soğuk havalarda yoğunluğunu kaybetmez. Jel akü arızaları kullanım ve uygulama hatalarından kaynaklanabildiği gibi birtakım dış etkenlerden de kaynaklanabilir.